Ogrody wiejskie
W Muzeum działania związane z projektowaniem i zakładaniem ogrodów wiążą się z podkreślaniem potrzeby zachowania charakterystycznych cech krajobrazu wiejskiego.
Jest to jeden z ważnych walorów, który przyciąga tu turystów.Według B. Baranowskiego pierwsze ogrody chłopskie były to tereny przydzielone w XII w. bezrolnym chłopom. Tereny te miały stanowić ważne źródło ich wyżywienia. W tamtych czasach uprawiano głównie kapustę i rzepę, ale również pośród upraw znajdował się chmiel (w XIII w. owoce chmielu stanowiły dziesięcinę kościelną). Nieco później zaczęto uprawiać proso, len oraz inne zboża. W tym okresie na każdym chłopskim siedlisku oraz na miedzach sadzono drzewa owocowe (jabłonie i grusze). Przez wiele lat ogród chłopski miał głównie znaczenie użytkowe. Ogrody ozdobne – jako wydzielona część z całości, pojawiać się zaczęły pod koniec XVII i na początku XVIII w. Miało to bezpośredni związek z rozwojem ogrodów dworskich, rezydencjonalnych oraz z zagospodarowaniem terenów przy posiadłościach należących do dostojników kościelnych. Na rozwój ogrodów ozdobnych wpływ miało też uwłaszczenie. Rozpoczęto wówczas ogradzać zabudowania. W tym celu wykorzystywano głównie plecionki z żerdzi, później był to parkan z żerdzi lub ze sztachet. Przed domami zaczęły się pojawiać kwitnące gatunki roślin, które jako tzw. OGRÓDKI PRZEDOKIENNE stały się często stosowanym elementem ozdobnym w wiejskiej zagrodzie. Rośliny ozdobne popularne w tamtym okresie to: rezeda wonna, groszek ozdobny, lewkonie, lwie paszcze i maki. E. Jankowski opisuje, że „przed włościańskimi chatami, a zwłaszcza tam gdzie były dziewczęta, widywało się malwy, wrotycz, nagietki i aksamitki W ogrodach wiejskich dość wcześnie pojawiły się też zioła (mięta, bylica, rumianek, lubczyk, szałwia, piołun i nagietek). Sadzono je na stanowiskach słonecznych i stanowiły one część ozdobnego ogródka przedokiennego.
Przydomowe ogrody upowszechniać zaczęły się na początku XX w. Dla polskiej wsi charakterystyczny był przedogródek (nazwany wcześniej ogródkiem przedokiennym). Był on usytuowany miedzy chałupą, a droga biegnącą przez wieś, lokalizowano go głównie od strony południowej. Była to swoista „wizytówka” zagrody. Z upływem czasu ilość gatunków roślin ozdobnych stosowanych w wiejskich ogrodach powiększała się. W opracowaniach Edwarda Traczyńskiego dotyczących wsi z okresu drugiej połowy XIX w. znajdziemy wymienione gatunki takie jak: astry, rudbekie, dalie, piwonie, floksy, ostróżki czy irysy. W tym samym czasie popularne stały się również krzewy ozdobne. Najczęściej wykorzystywane w ogrodach wiejskich gatunki to: bez lilak, bez czarny, jaśminowiec wonny oraz kalina koralowa. Drzewa sadzono na skraju ogrodu lub w pobliżu zabudowań. Ich zadaniem było osłanianie dachu domu i rzucanie cienia na podwórze. Drzewa zlokalizowane przy budynkach gospodarczych miały chronić je w czasie pożaru.
Podstawowymi atrybutami ogrodów wiejskich były głownie:
barwne kwiaty, mnogość ziół grządki obsadzane rozmaitymi gatunkami warzyw rosnące w charakterystycznych punktach zagrody drzewa owocowe.
Podsumowując, w ogrodach wiejskich nie powinno zabraknąć różnokolorowych kwiatów oraz rabat warzywnych. Do wiejskiego stylu pasują przede wszystkim nasycone i wyraziste barwy kwiatów oraz ich nietypowe połączenia kolorystyczne (np. fiolet i pomarańcz). Rośliny mogą tworzyć zwarte skupiska, dozwolony jest również umiarkowany nieład kompozycyjny. Dużą role w ogrodach wiejskich pełnią też rośliny o mocno pachnących kwiatach. Szczególnie polecane do wysiewu są gatunki rodzime, znane od wielu lat, sprawdzone, przystosowane do lokalnych warunków klimatycznych, łatwo rozsiewające się oraz długo i obficie kwitnące.
